БачIунеб 2016 абилеб сон мугIрузул сонлъун лъазабун буго Дагъистаналда. Гьединаб буюрухъалда гъулбасун буго республикаялъул бетIер ГIабдулатIипов Рамазаница. Буюрухъалда хъван буго, мугIрузул сон гьабиялъул аслияб мурад бугин, мугIрузул мухъазда ругел проблемабазде кIвар буссинаби, гьел церетIезериялъе квербакъи гьаби. Гьединго, республикаялъул тIалъиялъ рикIкIунеб буго, гьеб буюрухъалъ магIарулазул гIадатал ва культура цIуниялда тIад хIалтIизе тIамизе ругин мухъазул бутIрул, республикаялъул хIукумат ва цоги пачалихъиял идараби. 10 къоялда жаниб гIуцIизе ккола мугIрузул сон тIобитIулеб комитет, гьелъул членал ва программа тасдикъ гьабизе ккола.
Щиб кьезе бугеб гьеб мугIрузул сон лъазабиялъ жалго мугIрузда гIумру гьабулел гIадамазе, бугищ республикаялъул рес мугIрузул мухъал церетIезариялъе квербакъи гьабизе абун цIехана «Эркенлъи» радиоялъ экспертазда.
Журналист Уразаев Эдуардил пикруаялда рекъон, гьеб тадбиралъ щибниги кьезе гьечIин мугIрузул районазе. МагIарухъ гIумру гьабизе лъикIал шартIал чIезаризе ккани, ялъуни гIатIарикьалде гIадамал гочиялъул процесс лъалхъизабизе ккани цIакъ гIемер гIарац къваригIуна, гьебги Дагъистаналъул бюджеталда гьечIоян рикIкIунеб буго гьес.
Уразаев Эдуард: «Аслияб суал буго, гIарацул суал. МугIрузда гIарац хIалтIизабизе ккани, цо кисан бугониги гьеб бахъизе ккола. Лъидаса гIарацги батIа гьабун мугIрузул районазе кумек гьабизе кколеб абураб суал хутIулеб буго. Жеги республикаялда цониги нухмалъулес абун букIинчIо мугIрузул мухъал церетIазиризе кколарин. Гьелъул гIаксалда, биччалебщинаб гIарац мугIрузде унеб букIана. Амма, шартIал дора лъикIлъулел гьечIо, гIатIиракьалде гочунел гIадамазул къадарги дагьлъулеб гьечIо. ГIарац хIалтIизабулеб къагIидаялда бараб буго кинабго. Гурони, гьеб мугIрузул сон лъазаби абураб жо сверизе буго цойги гIарац гъанкъулеб, амма жиндаса кинабниги пайда гьечIеб проекталде».
Уразаевасул гьединго бицана, гIажаиблъи гьабизе ккараб жо бугин, республикаялъул цо хасаб территориялъул сон лъазаби. ГьанжелъагIан лъазурулел рукIанин лъайкьеялъул, культураялъул, литератураялъул сонал. Гьелъ лъарагIлъиялда ругел дагъистаниял барщизарулел ругин тIалъиялдаса.
Профессор, географиялъул гIелмабузул доктор ТIалхIатов Халилица рикIкIунеб буго, мугIрузул сон лъазабиялъ мугIрул церетIезаруларин, гьеб ишалде гIелмияб рахъалдаса балагьичIони.
ТIалхIатов Халил: «Цо сундул бугониги сон лъазабунилан гьел проблема роцIцIунаро. Гьеб жо буго пиар-акция. Маунтология абураб гIелму рагIун батила киназдаго. «Маунт» буго ингилис мацIалъ «мегIер». Ай, мугIрул гIадамазул, мугIрузул экономикаялъул хIакъалъулъ гIелму. Босун гьеб гIелму лъазабизе ккола, мугIрул церетIезаризе къваригIун батани. Мисалалъе, гьеб гIелмуялъ кумек гьабуна жиндир заманалда Великобританиялъул нахъе ккараб провинция букIараб мугIрузул регион Шотландия цебетIеялъе. Британиялъул хIукуматалда гьеб мехалъго гьеб бичIчIулеб букIана ва гьелда рекъон программа гIумруялде бахъинабуна. ГьабсагIаталда абуни гьеб бищунго гIелму цебетIураб регион буго, Эдинбург шагьар буго Великобританиялъул гIелмияб центразул цояб. ГьабсагIаталда шотландиял жиндирго ватIаналда чIун руго ва Британиялъул цогидал регионазде гочунел гьечIо. МугIруздасаги, гьенир ругел шартIаздасаги жидер гIумруялдасаги рази руго гьел. МугIрул церетIезаризе бокьун батани, гьениб экономика цебетIезабизе ккола».
Дагъистаналда 2015 сон лъазабун букIана ахал гIезариялъул сонлъун. Гьединаб буюрухъалда гъулбасун букIана республикаялъул бетIерас араб соналъул хаслихъе ва бачIинахъего ахал гIезаризе ахIана киналго. 2013 сон лъазубун букIана ХIамзатовасул сонлъун. Гьеб гьабун букIана доб соналъ гьавураб къоялдаса 90 сон тIубарав Расул ХIамзатовасул хIурматалда.
