14 маялъул сардилъ Дагъистаналъул ва Чачан республикаялъул гIорхъода ракь багьарана. 2016-2017 соназда Шималияб Кавказалда къуват цIикIкIарал ракь багьариял рукIинин лъазаби буго сейсмологазул. Гьелъул хIасилал кутакалда квешал ккезе рес бугин Дагъистаналъул шагьаразда, хасго МахIачхъалаялдайин рикIкIунеб буго экспертаз. Гьелда тIадеги, ракь багъариялдаса минаби цIунизе бугеб программаялда рекъон биччалеб гIарац цогидал мурадазда харж гьабун батулеб бугила.
2016-2017 соназда жаниб Шималияб Кавказалда къуват цIикIкIарал ракь багьариял рукIине ругин лъазариял раккана информсурсатазда цересеб моцIаз. Дагъистаналда ракь багъари щибжо кколебали лъикI лъала кIудияб гIелалда. 1970 соналъул 14 маялда ккараб ракь багьариялъ кIудияб зарал ккезабун букIана республикаялъе. Амма гьелдаса хадубги, 1999 соналъги ккун букIанин ракь багъари, гьелъ кIудияб зарал ккезабунин Ахакь росдаейин абулеб буго гьениса мугIалим ПатIиматица.
14 маялъул рогьалидехун Чачаназул ва Дагъистаналъул гIорхъода ккараб 4,5 баллалъул къуват бугеб ракь багьари лъана Дагъистаналъул тIолго мухъазда ва шагьаразда.
ГIалимзабаз лъазабулеб гIадинаб къуватаб ракь багьари кканани, кIудияб хIинкъи бугин МахIачхъала шагьаралда гIумру гьабун ругезейин лъазабулеб буго экспетаз. МахIачхъалаялда рукъзал ва коммерциялъул хIажатазе ралел минаби ругила минаби раялъул шартIал хвезарун рарал, гьелда тIадеги, цIуна-къаялъул шартIазда рекъон бан гьечIила шагьаралда бугеб цониги цIараки тIолеб станция.
Ракь багъариялдаса цIуна-къаялъул программаялда рекъон, минаби ва социалияб кIваралъул бакIал щула гьаризе бихьизабураб гIарац бикъун батун буго БакIал раялъул министерлъиялда, гьедин бицана «Эркенлъи» радиоялъе республикаялъул ХIисаб кьеялъул палатаялъул вукIарав вакил Муслим Гъазибеговас. 2014 соналда идараялъ тIобитIараб халгьабиялъ тIатинабун букIанила хал гьабураб 24 миллион гъурщида гьоркьоса 14 миллион гъурущ рихьизарурал гурел хIажатазе харж гьабун букIин. Гьелда бан ккун вукIанила гьеб заманаялда вукIарав БакIал раялъул министрги.
Жакъа МахIачхъалаялда ракь багъари кканани, хIинкъи гьечIеб, гIадамал ракIаризе бегьулеб бакI гIицIго хабалахъ гурого гьечIилан бицана гьелда бан Шималияб Кавказалъул бакIал ралел чагIазул гильдиялъул нухмалъулев ГIали ШагIбановас. БакIал ралаго кIиго минаялда гьоркьоб букIине кколила гьеб кIиго мина гIанасеб бакI, амма гьединал шартIал кирго чIезарулел гьечIила. ГIадамаз гIарац кьун хвел бичун босулеб бугила.
ГIали ШагIбанов: «8-9 сон буго балеб Россиялда ракь багъариялдаса бакIал цIуниялъул программа хIалтIулеб бугелдаса. Гьаб соналда нилъер республика гьелда гъорлъ гIахьаллъулеб гьечIо, пачалихалъ биччалелде тIаде республикаялъул бюджеталдаса 10 процент гIарцул биччазе рес гьечIилан абун.
Жакъа МахIачхъалаялда ракь багъари кканани, гIадамал ракIаризе цо бакI тIаде биххун бачIиналъул хIинкъи гьечIеб бакI гьечIо шагьаралда. Батизе бегьула, хабалахъ. Газалъул рогIразда тIад бан буго мина, гьезул шиб ккелеб ракь багъарани? Жакъа ракь багъарани, щиб гьабизе кколебали хIалбихьиял гьаризе ккола гIадамазе. Калининил, ГIахъушиясул къватIазда гьечIо кIиабилеб кIваралъул нухал, гьел ричун руго, ракь багъари кканани, гьенибе техника кин ине бугебали лъаларо».
Дагъистаналъул премьер-министрасул гIакълучи, цевеккун ЧIикIаб ГЭС баялъуул вукIарав хIалтIухъан, ХIажи ХIажиевас бицана МахIачхъалаялъе бугелдаса кIудияб хIинкъи бугила республикаялда ругел ГЭСазул, ракь багъари кканани.
ХIажи ХIажиев: «Шагьаразе бугелдаса кIудияб хIинкъи буго росабазе. МугIрул ччукIун, 90 соназ 120 росу-кулиялъе зарал ккун букIана. ЧIикIаб бугеб ГЭСалъул 60 километралдаса цIикIкIараб бакI буго щула гьабун,кьурабалъе магIал кьурун. Ракь багъари кканани, шагьаралда ккезе бугеб зарал бигьаяб жо буго, сангаралъе зарал кканани букIине бугеб балагьалда данде ккун. Шуго сон балеб буго дица Дагъистаналде тIад вуссун, щибаб соналъ рачIуна гьанире лъазариял, хIинкъи бугин ракь багъариялъул. ГIалимзабазулги гъалатIал ккола цо-кIиго соналъ, амма гидроэлектростанциязе жагъаллъи кканани, гьелъул кIудияб хIинкъи буго».
Шагьараздаго цадахъ, мухъал ва росабазда ракь багъариялдаса цIуна-къаялъул хIалтIаби гьариялъул суал борхизе кколила жакъа републикаялдаса Халкъияб мажлисалдеги, Пачалихъияб Думаялде унел депутатазгийин тIаде жубана ХIажиевас.
14 маялъул рогьалида ккараб ракь багъариялда хадуб, интернеталда тIиритIана харбал гьел такрарлъизе ругин нахъиял къоязги. Амма гьел харбал хIакъикъаталда данде кколарел ругин лъазабуна официалиял информсурсатаз.
