Август моцIалъул ахиралда Дагъисаналда тIобитIараб «Кибердружина» абураб жамгIияб гIуцIиялъул лъабабилеб данделъиялда лъазабуна гьеб гIуцIиялъул бутIа Дагъистаналда рагьулеб букIиналъул. Кибердружинаялъул кумакалда Росиялда тIатинарун руго азаргоялдасаги цIикIкIун интернет сурсатал, наркотиказул пропаганда гьарулел ва гьел ричулел. Гьединго лъималазул порнография тIибитIизабиялъул хIужаби тIатинарун, рагьун руго такъсир гьабиялъул ишал.
Амма гьабсагIалда цогидаб кIвар бугеб хIинкъи кколин информациялъулал рагъал, гьел рагъазулъ аслияб ярагъ бугин интернет, гьединлъидал, Дагъистаналда рагьулел бугеб бутIаялъул хIалтIул аслияб кIвар буссараб букIине бугин сепаратизмалде ва экстремизмалде данде къеркьеялдейин лъазабуна Дагъистаналъул печаталъул министр Азнаур Аджиевас.
Экстремизмалде данде къеркьялъулъ хасал хъулухъал гурел, гIадатиял гIадамал журазариялъ бичIчIулин гьеб хIалIи хасаб хъулухъазухъа тIубан гьабун бажарулеб гьечIолъи, амма гьелдаго цадахъ жакъа бокьараб хъвай-хъвагIаялъулъ кинаб бугониги рагIи экстремизмалъул хасият бугеблъун бихьизе бегьулин дружинникасдайин абулеб буго блогер Къадиев Расулица, гьединлъидал гьезул гIураб компетенция бугищ яги гьечIищали кIвар бугеб суал кколила.
Гьелдаго цадахъ, Жанисел ишазул идараялъул такъсир гьабиялъул ишал рагьиялъул чIезабураб статистика гьелъ тIубан хисизабизе рес бугила. Щай гурелъул щибаб къойил гьел дружинниказ азаргоялдасаги цIикIкIун хIужа тIатинабизе букIиналъ, экстремизмалъул хасият бугеб. Блоггерасда бичIчIулеб гьечIо, кин квалификация ва хасаб лъай гьечIогон, жидеего бокьун кибердружинниклъун лъугьарав чияс тIатинабизе бугеб интернеталда такъсир гьабиялъул иш.
ЦебегIан Кибердружинаялъ «Вконтакте» социалияб гьиналда тIобитIараб халгьабиялъ бихьизабун буго гьеб сурсаталда анцIаза-азар экстремизмалъулаб пропагадаялъул хасият бугел хъвай-хъвагIаял рукIин. Гьеб социалияб гьиналда цIакъго кIудияб къадар рагьун ИПалъул пропаганда гьабулел хъвай-хъвагIаял ругин ва гьеб социалияб гьиналъул нухмалъиялдехун кIалъай гьабунин, гьел хIужаби хIисабалде роси тIалаб гьабунилан лъазабулеб буго ХIинкъи гьечIеб интернеталъул лигаялъул пресс-хъулухъалъ.
Дагъистаналда бугеб Кибердружинаялъул бутIа букIине бугин аслияб къуват, жигараб куцалда тIибитIулеб бугеб бугеб экстремизмалъул ва сепаратизмалъул хасият бугеб информациягун къеркьеялъулъ ва рагьун бугин хасаб телефоналъул линия, кибердружинникал гьединаб тайпаялъул инфрмация бугел хъвай-хъвагIаязул лъазабун кIалъазе бегьулелилан лъазабулеб буго гьеб гIуцIиялъул пресс-хъулухъалъ.
Лигаялъул специалистаз гьеб информациялъул хал гьабун, гьеб хIинкъи бугеблъун рикIкIанани, Роскомнадзоралде лъазабизе бугин, яги гьеб хъвай-хъвагIай лъурал чагIигун бухьен гьабун, гьездасан тIалаб гьабизе бугин информация нахъе бацIинин баян гьабулеб буго гIуцIиялъул пресс-хъулухъалъ.
3 сенябрялда Дагъистаналъул Печаталъул министр, Азнаур Аджиевас жиндирго Фейсбукалда бугеб гьумералда лъазабуна Дагъистаналъул кибердружинниказ квербанин, интернеталъул мониторинг гьабизе.
КIудияб кIвар бугин, хасал хъулухъал гуребги, жибго жамгIият экстремизмалде данде къеркьеялъулин баян гьабуна гьес «Эркенлъи» радиоялъе
Азнаур Аджиев: «Экстремизмалъул ва терроризмалъул идеологиялда данде къеркьелялде жамгIият жубаялъул кIудияб кIвар буго. Хасал хъулухъаз ва жанисел ишазул идараялъ хIалтIи гьабулеб буго, амма интернеталда цIакъго кIудияб хIалтIи буго гьабизе. Жибго жамгIият гъорлъе лъугьиналъ гьеб хIалтIул лъикIаб хIасил букIине буго. Гьединго хIисабалде босизе ккола, гьеб жамгIияб гIуцIи букIин. Щал кколел кибердружинникал абунани, гьел ккола гIадатиял гIадамал, пикру бугев бокьарав чи.
Гьезул хIалтIул механизм буго гьадинаб: Масала, батана цо социалияб гьиналда экстремизмалъул пропаганда гьабулеб хъвай-хъвагIай, гьелъул хIакъалъулъ лъазабула хасал экспертазда, цинги гьез ва тIадал хъулухъаз халги гьабун къотIула хIукму. Жалго кибердружинниказ кинабниги хIукму къот1уларо, гьезул масъала буго мониторинг гьаби».
Интернеталда мониторинг гьаби гуребги, хадубккун гIолилазда гъорлъ экстемизмалъул идеологиялда данде чIеялъул ва интернеталда хIинкъи гьечIолъияъул шартIал ричIчIизариялъул хIалтIи тIобитIизе бугила гIуцIиялъул вакилзабаз.
